Wat is een vaccin?
Vaccins bestaan uit dode of sterk verzwakte bacteriën of virussen of deeltjes hiervan. Vaccins kunnen de ziekte niet veroorzaken, maar zijn een ‘eerste kennismaking’ met een bacterie of een virus. Ons lichaam leert hierdoor hoe het moet reageren als we ooit met de ziekte in contact komen. Wanneer de echte ziektekiemen ons lichaam binnendringen, herkent ons immuunsysteem die vlugger en kunnen de reeds aanwezige antistoffen de indringer onmiddellijk neutraliseren. In sommige gevallen geeft een vaccin een levenslange bescherming, in andere gevallen heb je na een tijd een herhalingsvaccin nodig om voldoende antistoffen te houden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de griepspuit, die elk jaar herhaald moet worden.
Behalve werkzame ingrediënten bevat een vaccin hulpstoffen. Die worden toegevoegd om de effectiviteit te verbeteren, de houdbaarheid te verlengen en de toediening te vergemakkelijken.
Bijwerkingen en risico’s
Vaccins kunnen bijwerkingen geven, maar ernstige bijwerkingen zijn zeer zeldzaam. Mogelijke lichte bijwerkingen zijn:
- Matige koorts (minder dan 38,5 °C)
- Lichte pijn, roodheid of zwelling op de plek van de injectie. Dit verdwijnt meestal spontaan na enkele dagen.
- Verharding of een knobbeltje op de plaats van de injectie. Ook dit verdwijnt snel.
Voor of tegen vaccineren?
Het verzet tegen vaccinaties is even oud als het vaccineren zelf. In 1850 werd in Groot-Brittannië een liga opgericht die zich verzette tegen de algemene pokkenvaccinatie. In de daaropvolgende jaren ontstonden soortgelijke organisaties in andere landen. De argumenten die de anti-vaxxers van onze tijd gebruiken zijn in grote lijnen dezelfde als toen. Vaccins bevatten giftige stoffen die het immuunsysteem aantasten en allerlei chronische ziektes kunnen veroorzaken. Bovendien leveren ze, in tegenstelling tot de infectie zelf, geen blijvende immuniteit op.
Voor deze argumenten bestaat echter geen wetenschappelijk bewijs en de medische stand laat niet na te waarschuwen tegen de groeiende invloed van anti-vaxxers, die vooral social media gebruiken voor hun kruistocht tegen de farmaceutische industrie.
Vaccineren als morele plicht
De discussie tussen voor- en tegenstanders wordt pas echt heftig als het gaat over een vaccinatieplicht. Begrijpelijk, we laten ons niet graag de wet lezen. Maar er is ook zoiets als een morele plicht: het gaat erom anderen te beschermen. Als je ziet welke druk het coronavirus op de gezondheidszorg legt, dan is dat heel hard nodig. En kijken we ook naar het resultaat van grootschalige – al dan niet verplichte – vaccinatieprojecten. Die hebben ervoor gezorgd dat ziektes als pokken, polio en difterie zijn verdwenen uit onze samenleving.
Ons advies
Uitgesproken tegenstanders zullen we nooit over kunnen halen, maar als je twijfelt of je straks wel of niet een coronaprikje gaat halen, is ons dringende advies: doen! Niet alleen voor jezelf, maar ook omdat hoe meer mensen immuun zijn, hoe sneller Covid-19 de wereld uit is. En tot de vaccins in ons land beschikbaar zijn: blijf jezelf en anderen beschermen door je aan de sociale regels te houden, een mondmasker te dragen en je handen te wassen met een ontsmettende gel.