Dat zoveel mensen in de laatste dagen van het jaar brandwonden oplopen, komt natuurlijk deels door het afsteken van vuurwerk. Misschien denk je dat het dit jaar daarom wel zal meevallen. De coronacrisis heeft in Nederland al tot een algeheel vuurwerkverbod geleid, en in België geldt dit verbod inmiddels voor de provicie Antwerpen. Waarschijnlijk zal de rest van ons land dit voorbeeld volgen. Maar artsen die jaarlijks geconfronteerd worden met een piek in brandwonden benadrukken dat juist de dagelijkse activiteiten tot ongelukken leiden. Het bereiden van het kerstdiner bijvoorbeeld, of het bijvullen van de spiritusbrander van het gourmetstel. Zoals een arts van het Brandwondencentrum waarschuwt: ‘Tijdens de feestdagen is de dagelijkse routine voor de meeste mensen anders; een brandwondenongeval is dan heel snel gebeurd.’
Eerste-, tweede- en derdegraads brandwonden
Moet je met een brandwond naar de dokter of het ziekenhuis? Dat hangt af van de ernst van de verbranding en de grootte van het verbrande oppervlak.
Bij een eerstegraads brandwond is alleen de opperhuid beschadigd. De plek ziet er rood uit, is pijnlijk en zal door een verlies aan vocht droog en schilferig worden. Hetzelfde effect eigenlijk als bij zonnebrand. Is de wond klein, dan is een doktersbezoek waarschijnlijk niet nodig. Bij grote eerstegraads verbrandingen is het wel aan te bevelen.
Bij een tweedegraads brandwond is er ook schade aan de onderliggende lagen van de huid en ontstaan er blaren. Hevige pijn en roodheid zijn tekenen van een opprvlakkige tweedegraads verbranding. Is de huid bleek en doet de wond nauwelijks pijn, dan wijst dat op een diepe tweedegraads brandwond. Er is dan geen bloeddoorstroming omdat de bloedvaten verbrand zijn, en de zenuwen die pijn registreren zijn aangetast. Bij een diepe tweedegraads brandwond is een bezoek aan een arts wel noodzakelijk.
Een derdegraads brandwond is geelwit of bruin en voelt stug aan. De wond doet geen pijn, omdat de zenuwuiteinden in de huid vernietigd zijn. Als de huid nog erger verbrandt, zal deze ‘verkolen’ en ontstaan er zwarte plekken. Bij een derdegraads verbranding bel je het best onmiddellijk 112.
Eerste hulp bij brandwonden
Onder de kraan
‘Eerst water, de rest komt later,’ is een slogan van Stichting Brandwonden. Koelen is het eerste wat je moet doen bij een brandwond. Dit verlicht niet alleen de pijn, maar zorgt ervoor dat de verwonding niet nog ernstiger wordt en vergemakkelijkt de genezing. Spoel de wond minstens 10 minuten met lauw water, is het advies van brandwondenspecialisten. Het beste kun je de waterstraal iets boven de brandwond richten, zodat het water over de wond stroomt.
Bedek de wond
Na het afkoelen, bedek je de wond om hem schoon te houden. Dit helpt ook om de pijn te verlichten. Gebruik hiervoor steriel gaas, of, als je dit niet bij de hand hebt, plastic huishoudfolie of een schone doek.
Insmeren of niet?
Zalfjes, balsems, tandpasta of jodium hebben geen nut en kunnen de wond zelfs erger maken. Wat je wel kunt doen is de wond na het koelen ontsmetten met een ontsmettingsmiddel op basis van Chloorhexidine. Om het risico van infectie te vermijden, is het ook aan te raden om vóór het behandelen van een brandwond je handen grondig te wassen of wegwerphandschoenen te dragen. Om de pijn te verzachten en het herstel te bevorderen, kun je vervolgens eerstegraads en oppervlakkige tweedegraads brandwonden voorzichtig insmeren met een speciale brandwondencrème.
Speciaal voor de feestdagen: tips om brandwonden te voorkomen
Voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Stichting Brandwonden geeft de volgende tips:
- Zorg dat kaarsen stabiel staan en niet te dicht bij brandbare voorwerpen, zoals bijvoorbeeld gordijnen.
- Flambeer nooit gerechten onder de dampkap.
- Let erop dat de kerstboom geen naalden verliest in de buurt van brandende kaarsen, haard of kachel.
- Houd kinderen weg van het fornuis tijdens het koken.
- Vat de pan of de friteuse vuur, dek dan af met het deksel of een vochtige doek. Gooi nooit water op het vuur!
- Zorg dat niemand kan struikelen over de snoeren van raclette, gourmet of fondue.
- Gebruik voor niet-elektrische gourmettoestellen een aansteekpasta en geen vloeibare brandstof.
- Hou kinderen en huisdieren op afstand van brandende kaarsen.
Een laatste tip: mocht er onverhoopt toch een brandongelukje gebeuren, dan is het prettig als je alles in huis hebt voor een goede eerste hulp. Zet een brandwondenkit op je lijstje van kerstaankopen.
Lees ook Wondjes verzorgen, waarin we adviezen geven over de behandeling van verschillende soorten verwondingen.
-20%
-10%
-17%
-12%