Stoppen met roken: kies de manier die bij je past

Wil je stoppen met roken? Hier vind je uitgebreide informatie over de verschillende methodes en hulpmiddelen. Waar kun je ze vinden, wat zeggen de experts en hoe groot is de kans op succes?

1. Zonder hulp

Hoe werkt het?

Stoppen zonder medicatie, nicotinevervangers of begeleiding kan. Elk jaar lukt het duizenden rokers in ons land. Het is een manier die een beroep doet op de wilskracht, want je besluit om de ontwenningsverschijnselen niet te verzachten, maar te confronteren. Tips om de ‘cold turkey’ methode een zo groot mogelijke kans op succes te geven:

• Maak een stopplan. Op welke datum stop je? Wat ga je doen op moeilijke momenten? Hoe ga je jezelf belonen na elke rookvrije mijlpaal (één dag, twee dagen, een week…)?
• Volledig stoppen werk beter dan langzaam afbouwen.
• Vertel iedereen in je omgeving dat je gestopt bent.
• De beste manier om de ‘onweerstaanbare’ drang naar een sigaret te overwinnen, is je realiseren dat deze maar enkele minuten duurt en week na week zal verminderen.
• Beschouw ontwenningsverschijnselen als een positief teken. Ze zijn een signaal dat je lichaam weer gaat functioneren zonder de invloed van nicotine.
• Een van de sterkste argumenten om je te helpen bij het opgeven van een verslaving komt van de AA: ‘Vandaag niet.’ Hoe moeilijk je het ook hebt, je hoeft het alleen vandaag vol te houden. En morgen is er weer een dag.

Hoe effectief is deze methode?

Hierover lopen de meningen uiteen. Over het algemeen wijzen statistieken uit dat een combinatie van medicatie en begeleiding een hoger slagingspercentage biedt. Maar een Nederlandse enquête onder 35.000 rokers en ex-rokers concludeert: “Van degenen die het gelukt is om te stoppen, heeft 70% dat geheel zonder hulp gedaan.”

De bottomline: stoppen met roken is voor iedereen anders. Hulpmiddelen en begeleiding hebben aantoonbare resultaten, maar als het beter bij je past om de uitdaging in je eentje aan te gaan, is dit beslist een kansrijke manier.

2. Nicotinevervangers

Hoe werken ze?

Nicotinevervangers zijn een middel om ontwenningsverschijnselen tegen te gaan. Ze zorgen ervoor dat je behoefte aan nicotine wordt gestild. Omdat ze alleen nicotine bevatten, zijn ze veel minder ongezond dan tabak, waarin zeker 40 kankerverwekkende stoffen zitten. Nicotinevervangers zijn verkrijgbaar in de vorm van kauwgom, pleisters, inhalers en zuigtabletten. De bedoeling is het gebruik langzaam af te bouwen tot de behoefte aan nicotine is verdwenen. De officiële naam van deze methode is Nicotine Replacement Therapy (NRT).

Hoe effectief zijn ze?

De succeskans bij het gebruik van nicotinevervangers is statistisch groter dan wanneer je probeert te stoppen zonder hulpmiddelen. Uit onderzoeken is gebleken dat het slagingspercentage om te stoppen met roken, en dit ten minste een jaar vol te houden, door alleen het gebruik van nicotinevervangers gemiddeld op 10% ligt.

Waar vind je nicotinevervangers?

Nicotine vervangende producten zijn onder merknamen als Nicorette, Nicotinell en Niquitin zonder recept te koop in de apotheek. Hoewel vrij verkrijgbaar, zijn ze niet voor iedereen geschikt. Bij zwangerschap of borstvoeding en bij sommige hart- en vaatziekten, zoals angina pectoris of hartritmestoornissen, word het gebruik ten strengste afgeraden. Vraag bij twijfel je huisarts of apotheker. Die kan je ook adviseren over het juiste gebruik.

3. E-sigaretten

Hoe werken ze?

De elektronische sigaret is ook een nicotinevervanger. Het is een apparaatje dat damp produceert om in te ademen en dat je kunt vullen met een vloeistof. Wanneer je een e-sigaret rookt met een vloeistof waarin nicotine zit, gebruik je hem net als kauwgum en pleisters om de behoefte aan nicotine te stillen zonder alle andere schadelijke stoffen in tabaksrook binnen te krijgen. Ook bij deze manier om de ontwenningsverschijnselen te lijf te gaan, is het doel om het gebruik langzaam af te bouwen.

Hoe effectief zijn ze?

In 2015 vaardigde de Hoge Gezondheidsraad een advies uit over de elektronische sigaret. Volgens dit advies leveren de in de wetenschappelijke literatuur gepubliceerde experimenten bemoedigende resultaten op over de efficiëntie van de e-sigaret bij het verminderen of stoppen met roken, al wordt erbij vermeld dat er nog onvoldoende gegevens zijn om met zekerheid uitspraken te doen. Voor wie meer wil weten: hier kun je het volledige advies lezen.

Recentere onderzoeken benadrukken de gezondheidsrisico’s die aan het roken van e-sigaretten verbonden zijn. Om niet de ene schadelijke gewoonte door een andere te vervangen, is het dan ook aan te raden de e-sigaret als een tijdelijk hulpmiddel bij een stoppoging te gebruiken.

Waar vind je e-sigaretten?

Je kunt e-sigaretten zowel online kopen als in speciale dampwinkels of dampshops. Het is beslist aan te raden om naar een goede winkel te gaan en je te laten adviseren over zaken als de dosering van de nicotine in je e-sigaret. Enkel een dosering die tegemoet komt aan je dagelijkse behoefte aan nicotine zal je helpen volledig te stoppen met roken.

4. Medicijnen

Hoe werken ze?

Naast de nicotinevervangers die vrij te koop zijn, bestaan er ook ‘anti rook’ medicijnen die alleen op doktersvoorschrift te verkrijgen zijn. Ook deze medicijnen helpen bij een stoppoging door de ontwenningsverschijnselen te verzachten. De twee meest gebruikte zijn Champix en Zyban.

Champix

Champix is de merknaam van varenicline. Deze stof blokkeert de werking van nicotine op de hersenen, waardoor het verlangen naar nicotine afneemt. Omdat varenicline de werking van nicotine enigszins nabootst, krijg je niet meer dat gevoel van beloning als je tijdens een kuur toch een sigaret opsteekt. Een kuur duurt 12 weken en je stopt pas in de tweede week met roken.

Zyban

Zyban is een bètablokker, een medicijn dat gewoonlijk wordt voorgeschreven tegen hartritmestoornissen en hoge bloeddruk. De werking van de actieve stof bupropion berust erop het gevoel van gemis aan nicotine te compenseren door als vervangmiddel van dopamine – het genotshormoon – te fungeren. Zyban zou bovendien zorgen voor chemische reacties in de hersenen die herinneringen die te maken hebben met de gewoonte om te roken verwijderen. Het zijn vooral deze gedachten die mensen na een tijdje weer aan het roken brengen. Een kuur duurt 7 tot 10 weken en het is de bedoeling om rond de tiende dag je laatste sigaret uit te drukken.

Hoe effectief zijn deze medicijnen?

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat een Zybankuur ervoor zorgt dat tot na een jaar zo’n circa 20% van de mensen nog rookvrij zijn. Onderzoeken naar de werking van Champix leveren een slagingskans van 15% op. Nu zeggen deze percentages niet alles – verschillende onderzoeken leveren verschillende uitkomsten op – maar ze zijn een indicatie dat medicijnen op doktersvoorschrift een effectief hulpmiddel kunnen zijn bij het stoppen met roken.

Waar vind je Champix en Zyban?

Beide medicijnen hebben een bijwerkingen en contra-indicaties en zijn alleen op doktersvoorschrift te koop in de apotheek. Champix wordt in België vergoed. Het ziekenfonds betaalt voor drie stoppogingen in een periode van vijf jaar.

5. Persoonlijke begeleiding

Hoe werkt het?

In België kun je op verschillende plaatsen terecht voor professionele hulp bij je stoppogingen. De begeleiding is persoonlijk en gericht op jouw ‘rokersprofiel’: hoe verslaafd ben je lichamelijk, psychologisch en gedragsmatig. Tijdens een aantal gesprekken over een periode van enkele maanden, zal de begeleider je informeren en adviseren over middelen om je te helpen bij je stoppoging, een persoonlijke ontwenningsstrategie opstellen en je blijven coachen en motiveren.

Hoe effectief is persoonlijke begeleiding?

Met stip de manier met de beste slagingskans, door het individuele maatwerk van motivatie en expertadvies over de beste farmaceutische hulpmiddelen en andere methoden. Met persoonlijke begeleiding is je kans om te stoppen zo’n 3 tot 4 keer groter.

Waar vind je persoonlijke begeleiding?

Rookstopteam

In een groeiend aantal ziekenhuizen en gezondheidscentra kun je terecht voor begeleiding door een rookstopteam. Zo’n team kan bestaan uit

dokters en psychologen die gespecialiseerd zijn in tabakologie, maar ook uit andere specialisten, zoals een diëtist of een kinesist, waardoor het probleem van alle kanten wordt aangepakt.

Tabakoloog

Ja, dat is een bestaande specialisatie. Een tabakoloog is een dokter, een andere gezondheidsprofessional (verpleegkundige, kinesist, vroedvrouw enz.) of een psycholoog die een aanvullende opleiding tabakologie heeft gevolgd. Hier vind je een lijst van geregistreerde tabakologen in België.

Begeleiding door een tabakoloog kan ook via de telefoon bij Tabakstop. Deze vorm van begeleiding bestaat uit 8 gesprekken met een persoonlijke coach en is geheel gratis. Tabakstop neemt zelf de telefoonkosten voor zijn rekening, want je wordt door je coach gebeld. Een extra steuntje in de rug tijdens het afcickproces is de Tabakstop-app met onder meer een newsfeed geschreven door de Tabakstop tabakologen en een chatfunctie waarmee gebruikers elkaar aan kunnen moedigen en tips kunnen delen.

Artsen

Sommige artsen (huisartsen, longartsen of andere artsen) geven rookstopbegeleiding zonder dat ze de opleiding tot tabakoloog hebben gevolgd. Je huisarts of behandelend arts kan je helpen zo’n persoonlijke coach te vinden.

6. Groepstraining

Hoe werkt het?

Bij groepstrainingen stop je samen met lotgenoten, wat een sterk motiverende werking kan hebben. De principes van waaruit een groepstraining werkt kunnen heel verschillend zijn, en de resultaten waar sommige commerciële trainingen mee schermen zijn vaak aanvechtbaar.

Groepssessies met een tabakoloog

Tijdens deze bijeenkomsten wissel je ervaringen uit met mensen die allemaal hetzelfde doel voor ogen hebben: stoppen met roken. Iedereen kan vertellen over zijn eigen moeilijkheden en motivaties. Je kunt elkaar steunen en nuttige tips geven. Deze groepen worden begeleid door professionals, die meestal de opleiding tabakologie hebben gevolgd, en je onder andere informeren over de verschillende hulpmiddelen om te stoppen.

Door het ziekenfonds erkende groepstrainingen bestaan uit maximaal 8 sessies en worden grotendeels vergoed.

Allen Carr training

Van alle commerciële groepstrainingen is de Allen Carr training het bekendst. De Allen Carr methode richt zich puur op de psychologische kant van de rookverslaving en wil niets weten van een combinatie met nicotinevervangers of medicijnen. Dit druist regelrecht in tegen de heersende opvatting onder tabakologen, maar ook de experts onderkennen de motiverende waarde van deze aanpak.

De training bestaat uit een bijeenkomst van ongeveer 6 uur in een groep van 10 personen. Aan het einde van de training rookt iedere deelnemer zijn laatste sigaret. Een Allen Carr training wordt niet vergoed en kost een aardige cent. In de prijs van 300 euro zijn follow-up sessies en telefonische of e-mail begeleiding gedurende 1 jaar inbegrepen.

Hoe effectief zijn groepssessies?

Groepstrainingen danken hun effectiviteit vooral aan de motiverende werking. In het geval van trainingen met een tabakoloog is dat motivatie door lotgenoten. Bij Allen Carr is het de ‘brainwash’ die je psychologisch moet voorbereiden op een leven zonder sigaret.

Waar vind je deze trainingen?

Kijk hier waar je in jouw omgeving terecht kunt voor een groepstraining onder leiding van een geregistreerde tabakoloog.

Op de Allen Carr website vind je informatie over de cursusdata in de locatie Bazel, bij Antwerpen.

7. Alternatieve methodes

Hoe werken ze?

Of hoe werken ze niet? Zoals bekend heeft de ‘officiële’ medische wetenschap weinig op met het alternatieve circuit. Toch kunnen we alternatieve manieren om te stoppen met roken niet buiten beschouwing laten, want veel mensen hebben er wel degelijk baat bij gehad. Uit het grote, en niet altijd even veilige, aanbod, zetten we hier de vier meest beproefde op een rijtje.

Acupunctuur

Bij acupunctuur worden fijne naalden op bepaalde plaatsen in het lichaam gestoken om verstoorde energiestromen te herstellen. Dit zou de ontwenningsverschijnselen zoals onrust, slaapstoornissen en de drang om te eten verminderen, waardoor stoppen met roken je makkelijker afgaat. Naast de klassieke acupunctuur, wordt ook ooracupunctuur of auriculotherapie toegepast als hulpmiddel bij het stoppen met roken. De acupuncturist brengt dan een korte naald in een oorschelp aan, die daar een paar weken blijft zitten. Wanneer je zin krijgt in een sigaret, moet je de naald even bewegen of aanraken met een magneetje.

Lasertherapie

Dit is in feite acupunctuur met laserlicht in plaats van naalden. De therapeut gebruikt een infraroodlaser op bepaalde punten in je lichaam. Het geclaimde effect is hetzelfde als bij acupunctuur.

Hypnose

Bij hypnose word je in ontspannen toestand gebracht, waardoor je aangereikte gedachten gemakkelijker kunt aanvaarden. De hypnotherapeut pakt in je onderbewustzijn de gedragspatronen aan die je naar een sigaret doen grijpen en zou ervoor kunnen zorgen dat de volgende keer de drang naar een sigaret wordt vervangen door een gezondere reactie.

Homeopathie

Een homeopathische behandeling bestaat in het voorschrijven van homeopathica, extreme verdunningen van stoffen die dezelfde symptomen als de te bestrijden ziekte zouden oproepen.

Verschillende homeopathica zouden helpen bij het stoppen met roken.

Hoe effectief zijn alternatieve methodes?

Dat ligt er maar helemaal aan wie je het vraagt. De beoefenaars van de verschillende therapieën verzekeren je dat niets zo goed werkt als hun manier, maar deze claims worden niet gesteund door wetenschappelijke bewijzen.

Waar vind je deze behandelingen?

• Erkende acupuncturisten in Belgie
• Vlaamse Wetenschappelijke Hypnose Vereniging
• Vind een homeopatische therapeut

Om een lang verhaal af te ronden

Wat voor jou de beste manier is om te stoppen met roken, zul je zelf moeten ondervinden. Jouw ‘rokersprofiel’ is anders dan dat van je buurman of collega. En je moet je niet blind staren op de succespercentages van de verschillende methodes. Die verschillen gewoonlijk van onderzoek tot onderzoek en zijn hooguit indicatief. Wat we wél mogen concluderen, is dat een combinatie van begeleiding en geneesmiddelen of nicotinevervangers de beste kansen biedt. Roken is zowel een lichamelijke als een psychologische verslaving en je zult beide problemen moeten onderkennen en aanpakken.

Succes, en bedenk: het is zwaardere rokers dan jou gelukt!