Wat is de menopauze?
Tijdens de menopauze stoppen de eierstokken met het produceren van oestrogenen. Officieel wordt er gezegd dat een vrouw in de menopauze zit vanaf het moment dat er gedurende een heel jaar geen menstruatie meer heeft plaatsgevonden. Het stoppen met menstrueren gebeurt echter niet plotseling. Gemiddeld begint de overgangsfase rond de leeftijd van 48 jaar en wordt de daadwerkelijke menopauze rond 51 jarige leeftijd bereikt. Hier zit echter veel variatie in. We spreken van vroegtijdige menopauze als deze bereikt wordt voor 38 jarige leeftijd.
Door de hormoonschommelingen voor, tijdens en na de menopauze kunnen zich typische overgangsklachten voordoen. In de jaren voor de menopauze is er vooral sprake van opvliegers en plotse (nachtelijke) zweetaanvallen, slapeloosheid als gevolg van hiervan, prikkelbaarheid en veranderde menstruatie (onregelmatiger, meer of minder bloedverlies, kortere of langere duur).
Na de menopauze nemen deze klachten geleidelijk af. De lagere oestrogeenproductie kan echter op lange termijn ook nog gevolgen hebben, zoals het droger worden van de slijmvliezen van de ogen, mond, vagina en urinewegen, pijn bij het vrijen, urineweginfecties en verhoogde kans op osteoporose, waardoor de botten fragieler worden.
Wat kan je zelf doen?
In principe hoef je de overgangsklachten niet te behandelen. Er bestaan plantaardige producten die de ongemakken zoals opvliegers, transpiratieaanvallen en prikkelbaarheid behandelen. Het is aan te raden om altijd even met je huisarts, gynaecoloog of apotheker te overleggen voor je start met het gebruikt van dergelijke producten.
Een deel van deze producten bevatten plantaardige stoffen die een lichte hormonale werking hebben en op die manier het tekort aan oestrogenen deels kunnen compenseren. Voorbeelden hiervan zijn producten op basis van hop, soja of rode klaver. Bij vrouwen met borstkanker worden deze producten uit voorzichtigheid echter afgeraden, omdat onderzoeken in verband met de veiligheid hiervan bij borstkanker geen eenduidig antwoord geven. Er bestaan ook plantaardige producten die geen hormonale werking hebben maar de typische overgangsklachten toch verlichten, zoals Sérélys. Dit is wel veilig bij vrouwen die borstkanker (gehad) hebben of er een hoger risico op hebben. Al deze producten moet je wel minstens een paar weken gebruiken voordat je er daadwerkelijk effecten van ondervindt.
En als dat niet helpt?
Als de overgangsklachten zo erg zijn dat ze invloed hebben op je dagelijks leven, kan de arts een geneesmiddel met hormonen voorschrijven dat ervoor zorgt dat de lagere concentratie aan hormonen weer wordt aangevuld. Bij vrouwen die geen baarmoeder meer hebben, wordt er een product met oestrogenen voorgeschreven. Bij vrouwen die wel nog een baarmoeder hebben, wordt hier ook een progestageen aan toegevoegd om ervoor te zorgen dat de cellen in het baarmoederslijmvlies niet abnormaal beginnen te groeien. Deze behandelingswijze wordt hormonale substitutietherapie genoemd en kan op verschillende manieren worden toegediend, onder andere in tabletten, pleisters, sprays, gels of vaginale capsules. Samen met de gynaecoloog kan het beste preparaat worden gekozen.